Vind jij het ook zo lastig om een beslissing te nemen? Wist je van te voren maar wat de beste beslissing was. Zoveel opties… Vooral tussen de 25 en 40 jaar is er enorm veel te kiezen. Een huis kopen of huren. En in welke plaats of wijk? Lekker vrijgezel blijven, of toch samenwonen of trouwen? Kinderen? Een wereldreis? Toch nog een andere studie? In deze leeftijdsfase neem je beslissingen voor het leven. Daar wil je geen spijt van krijgen. Belangrijk dus om te weten hoe je tot een weloverwogen keuze komt. Op dit moment lees ik het boek Twintigerstwijfels & Dertigersdilemma’s. Auteur Nienke Wijnants zet de vijf valkuilen bij het maken van een keuze op een rij:
1. Ons feilbare geheugen
Ja, we onthouden dingen, maar niet altijd op een realistische manier. Om een beslissing te nemen, denk je vaak terug aan het verleden. Misschien heb je één van de opties waar je uit kunt kiezen, al een keer meegemaakt. Dan speelt je ervaring een rol. Maar onderzoek van Kahneman en Tversky wijst uit dat we dingen onthouden op basis van twee momenten: het meest goede of het meest slechte moment en het einde van de gebeurtenis of ervaring. Oftewel: een fantastische vakantie van twee weken, met stromende regen op de laatste drie dagen, herinner je drie jaar later als een minder goede vakantie met veel regen. Bizar toch? Wees je er dus van bewust dat je geheugen je misschien voor de gek houdt en laat je niet misleiden.
Kijk iets verder dan je eerste herinnering of gevoel: was het echt zo goed of slecht?
2. Kennis door eerdere ervaring
Eerdere ervaringen zijn gelukkig niet alleen maar misleidend voor je brein. Gaandeweg doe je ook een heleboel kennis op. Herinner jij je nog de eerste keer alleen met de trein? Een hartslag van 180. En nu stap je zomaar in. Maar wat nu als je daarna voor het eerst met de metro moet? Je kan ook met de trein, maar dat duurt tien minuten langer. Grote kans dat je toch voor de trein kiest. Dat is makkelijker, je weet hoe het werkt. Het kost daarom minder energie. Prima, die tien minuten maken ook niet uit. Maar dit gebeurt ook bij grote beslissingen. Je kiest vaker voor de optie die je al een beetje kent.
Let op dat je niet voor de bekende optie kiest omdat die al bekend is. Het oude vertrouwde is niet altijd de beste keuze.
3. Welke informatie geeft de doorslag
Onze beslissing baseren we ook op informatie. Verstandig, want aan de hand van objectieve informatie kan je een goede beslissing nemen. Maar: we geven niet evenveel waarde aan informatie. Informatie die erg opvallend is, krijgt bijvoorbeeld meer waarde. Stel, je hebt vijftien positieve stukken informatie en één negatief stuk met een opvallend verhaal, dan is de kans groot dat dat ene stuk informatie de doorslag geeft. Daarnaast baseren we onze keuzes op de meest recente informatie. Klinkt goed, maar ik bedoel: het stuk informatie wat het meest recent tot je gekomen is. Dus je bent al drie weken van plan om naar Duitsland op vakantie te gaan, net voor je gaat boeken lees je een heel negatief reisblog over een vakantie in Duitsland en spontaan boek je jouw vakantie naar een ander land.
Let op dat je alle informatie evenveel waarde geeft.
4. Gebruik van referentiekader
Vaak is ons referentiekader niet volledig. Je vergelijkt jouw keuzeopties vooral met dat wat op dat moment voor handen is om mee te vergelijken. Bijvoorbeeld het positieve verhaal van je vriendin. Of de reclame die je net zag langs flitsen. Dit noemt Wijnants gelegenheidsreferentiekaders. Maar de dingen waar jij mee kunt vergelijken, zijn lang niet altijd objectief, juist of volledig. Laat je daarom niet alleen leiden door je referentiekader.
Besef dat je referentiekader niet volledig is.
5. Minimaliseren van verlies
Niemand wil verlies lijden, dat is logisch. Daarom is een beslissing nemen ook zo moeilijk: je wilt niet de verkeerde keuze maken en daardoor verlies lijden. Alleen bestaat de kans dat je jezelf teveel laat leiden door de angst om verlies te lijden. Je kiest dan uit veiligheid de optie met de minste kans op verlies. Maar de optie met de minste kans op verlies, betekent niet automatisch de optie met de meeste kans op winst.
Bedenk niet wat je zou kunnen verliezen door niet voor een optie te kiezen. Focus op wat elke optie je kan opleveren en maak dan je keuze.
