In zes stappen richting gezond egoïsme

Nee

We zijn vaak bang voor wat de ander van ons denkt als we nee zeggen. Ik hoor vaak: Je hoort constant klaar te staan voor anderen, of: je bent egoïstisch als je voor jezelf kiest. 

Eigen grenzen herkennen, erkennen en bewaken

Zelf heb ik zoiets meegemaakt in een vriendschap. Naar mijn idee bleef ik maar geven en steeds klaarstaan voor de ander. Het werd nooit minder en het was niet wederzijds. Uiteindelijk merkte ik dat het teveel van me kostte. Het duurde heel lang voordat ik leerde mijn grenzen te bewaken; want daar gaat het om. Je moet stoppen als je op het punt staat die grens over te banjeren. Ik legde aan mijn vriendin uit wat er bij me gebeurde en dat ik een stapje terug nam.

Weerstand ontmoeten van de ander

Haar reactie: je bent egoïstisch geworden. Daar had ze in zekere zin gelijk in. In ieder geval was ik egoïstischer geworden dan daarvoor. Maar in feite ging ik beter voor mezelf zorgen. Dat is cruciaal als je goed wilt functioneren, gelukkig wilt zijn en iets voor anderen wilt betekenen. Zo kreeg ik inderdaad meer ruimte in mijn hoofd en hart om er voor mezelf en anderen te zijn.

Ik noem het daarom gezond egoïsme wat ik daar deed. Dat gun ik iedereen: het vermogen om goed voor jezelf te zorgen, ook emotioneel en qua energie. Wat er gebeurde kunnen we analyseren aan de hand van Het rijtje van zesDit wordt veel gebruikt bij oplossingsgericht coachen.

1. Herkennen

In het begin had ik niet door dat ik iets niet goed aanpakte; het was nog onbewust. Maar op den duur ging ik herkennen dat er iets niet lekker liep. Ik:

  • zei ja als ik eigenlijk liever nee had willen zeggen.
  • merkte dat aan mijn gevoel;
  • voelde me vaak moe, prikkelbaar en soms geïrriteerd nadat ik bij die vriendin was geweest. Zo merkte ik dat ik iets deed wat ik eigenlijk niet wilde.

Gevoel vertelt soms meer dan je hoofd

Waarom is het nou juist zo belangrijk om je bewust te zijn van wat je voelt? Gevoel geeft heel duidelijke, eenduidige feedback. Terwijl als je alleen nadenkt over de situatie, je makkelijk in het rationele kunt blijven hangen. Je kunt namelijk alle scenario’s wel bedenken met dat creatieve brein.

Door me bewust te worden van mijn gevoel en dit te koppelen aan wat ik deed, viel er een kwartje. Die fase duurde een tijd, maar het was een belangrijke stap voorwaarts: zonder bewustwording, geen groei op dit vlak.

2. Erkennen

Daarna was het de kunst om ook te erkennen dat ik regelmatig iets deed wat ik niet wilde. Erkennen wil zeggen dat je het niet weg rationaliseert, bagatelliseert, ontkent of negeert. Eigenlijk betekent het: ervoor uitkomen dat het zo is.

3. Accepteren

Voor mijn groeiproces was het nodig om te accepteren dat ik op dat moment zo in elkaar zat. Ik was op dat moment iemand die ja zei terwijl ik liever nee had gezegd. Nu was het de kunst om bij mijn gevoel te blijven, dat beter wist. En tegen mezelf te zeggen: Dit is gewoon zoals je nu in elkaar steekt; zoals je nu bent en dat is oké. Het voelde alsof er vanaf dat moment iets van rust in me kwam; ik mocht weer zijn wie ik (op dat moment) was.

4. Hanteren

Je wilt uiteindelijk dat het ook blijvend anders wordt. Valkuil hierbij is denken: Zo ben ik nu eenmaal. Ik wil er zijn voor de ander. Ik wil aardig zijn en aardig gevonden worden. Met die gedachten kom je niet verder. Het is meer kiezen voor wat je al kent (= reactief). Je hoeft immers niks te veranderen (= pro-actief). Ik zet ‘s nachts bijvoorbeeld mijn telefoon op stil, zodat ik niet meer om de haverklap wakker gebeld word. Viel niet goed, maar ik zette wel door. Alleen al de nachtrust maakte de volgende stapjes makkelijker: tijd voor mezelf inplannen en het recht voorbehouden om soms nee te kunnen zeggen als iemand wilde afspreken. Zo ging ik langzaam naar een balans waar ik me beter bij voelde.

Tip in vasthoudendheid

Als je soms toch te snel ja zegt: wen jezelf dan aan om bedenktijd te vragen als iets niet voelt als een overduidelijk, 100% JA.  Dat is het juiste moment om te zeggen: Ik kom erop terug of: is het goed dat ik er even over nadenk?

5. Internaliseren

Zo ben je lekker bezig geweest met dat hanteren en al doende, bereik je ook stap 5. Je internaliseert je nieuwe vaardigheden. Je doet het namelijk zo lang en zo vaak dat het nieuwe gewoontes zijn geworden. Het wordt ook makkelijker als je vaak oefent.

6. Evalueren

De laatste stap is het evalueren van je proces. Vraag jezelf: Ga ik vooruit? Wat is er veranderd? Is er voldoende veranderd? Zo niet, kun je altijd teruggaan naar stap 4. Zet meer kleine stapjes waarmee je uiteindelijk voldoende nieuw gedrag aanleert.

Tags: De juiste keuze maken, Ken jezelf, Persoonlijke effectiviteit, Wie ben ik? Wat wil ik? Wat kan ik?
Young Talent Program

Hét ontwikkelprogramma voor young professionals die versneld willen groeien:

Download gratis:

Lees wat 2500 young professionals zeiden over hun werkbehoeften:

Gerelateerde artikelen:

Bekijk ook

Chat openen
Hi,
Heb je een vraag over 'In zes stappen richting gezond egoïsme'?