Imposter syndrome – Bang om door de mand te vallen

imposter syndrome - oplichterssyndroom - by Sharon McCutcheon

Ik heb last van het imposter syndrome, oftewel: het oplichterssyndroom. Kijk even met me mee: Daar zit ik dan. In de lobby van een chic hotel. De ene na de andere deelnemer komt binnen druppelen. Ze komen voor mijn leiderschapstraining. De deal is dat ik mezelf nog niet onthul als de trainer, zodat het een verrassing is voor de deelnemers. Ik ga met ze boksen in het kader van leiderschap.

Ze komen binnen, ze praten over miljoenenprojecten en dragen mooiere pakken dan mijn trouwpak. Ik visualiseer in wat voor prachtige auto’s ze wel niet rijden en welke imposante opleidingen ze hebben gedaan.

Dit is typisch zo’n situatie, waarin ik denk: Shit, deze keer ben ik de lul. Deze keer gaan ze het zien. Dat ik eigenlijk ook maar wat doe. Dat het bij mij ontbreekt aan kennis en ervaring om hen echt te kunnen helpen.

Toch begin ik de training en binnen 10 minuten ben ik in mijn element. Ik kan effectieve feedback geven aan de deelnemers. De spanning vliegt gelijk weg als ik eenmaal mijn bokshandschoenen aantrek. Uiteindelijk geven de deelnemers mij niet lager dan een 8,5. Eentje geeft zelfs een 9,3. Ja, ik sta me weer druk te maken om niks. Nou ja, niks …

Het gevoel dat je elk moment door de mand kunt vallen

Het zou goed kunnen dat jij tegen iets vergelijkbaars aanloopt in je loopbaan. Dat gevoel dat je een oplichter bent. Dat je elk moment door de mand kunt vallen. Dat je successen het gevolg zijn van toeval en geluk, maar dat je faalervaringen wél een gevolg zijn van je eigen incompetentie.

Dit is dus het beruchte oplichterssyndroom of imposter syndrome. De overtuiging dat je niet zo competent bent als anderen denken, gepaard met de angst dat ze “erachter zullen komen”.  Dat ze ontdekken dat je niet zo slim, creatief, intelligent of competent bent als je je voordoet.

70% van de mensen voelt dit wel eens op de werkvloer. Het wordt veroorzaakt door te hoge verwachtingen van jezelf. Als je in een leidinggevende positie zit, is de kans nog groter dat je last hebt van het oplichtergevoel. Het gevoel van Wat als ik niet inspirerend, charismatisch, grappig en integer genoeg ben? Wat als mijn kleren, mijn uiterlijk of mijn haar niet goed is? Ik ben de leider, iedereen kijkt me aan. 

Door die hoge eisen die je jezelf oplegt ben je geneigd om je problemen te verbergen. Want zodra mensen door hebben dat jij ook wel eens iets niet weet, val je door de mand. Dus wat zeg je tegen jezelf? Geen kwetsbaarheid tonen, hard werken, nooit zeuren. Dat is niet alleen slopend voor je energie en levensgeluk, het is ook een shortcut naar een burn-out.

Angst – een gevaarlijke saboteur

Wat er eigenlijk gebeurt bij het imposter syndrome is dat je jouw succes nog niet geïnternaliseerd hebt. Je beschouwt je succes als iets dat niet van jou is en je tekortkomingen juist wel. Nu had ikzelf geluk dat mijn succeservaring tijdens de training mijn angst direct ontwapende. Wat nou als je toch wel geblokkeerd wordt door deze angst?

Het kan je in een isolement drijven en is daarmee een gevaarlijke saboteur. Het brengt eenzaamheid met zich mee, totdat je stappen zet. Want hé … 70% procent! Je bent niet alleen. Onder de groten der aarde lopen er veel rond met precies die angst die jou zweethanden geeft bij een presentatie.

Wat kun je eraan doen?

1. Je incompetent voelen betekent niet dat je het bent

Besef dat je incompetent voelen en incompetent zijn, twee hele verschillende dingen zijn. Je incompetent voelen is heel natuurlijk, maar meestal niet terecht. Je bent sterker dan je denkt!

2. Pas op voor niet-helpende gedachten

Besef dat je helpende en niet-helpende gedachten hebt. Vraag aan jezelf: helpen deze gedachten mij wel? Schrijf deze op en lees ze regelmatig voor aan jezelf.

3. Praat erover

Praat over het imposter syndrome met je vrienden en familie, zodat je weet dat deze informatie veilig is. Niet om de feitelijke veiligheid, maar om jouw gevoel van veiligheid. Vervolgens kun je er eens over spreken met collega’s in een vergelijkbare positie. Praat over je twijfels; iedereen heeft ze. Iedereen twijfelt met grote regelmaat of hij of zij competent genoeg is. (En die enkeling die dat niet doet, die kun je maar beter uit de weg gaan.)

4. Vier je successen

Blijf je successen vieren, hoe groot of klein ze ook zijn. Door het te vieren weet je het niet alleen, je begint je er écht goed over te voelen.

5. Leg je successen vast

Houdt je successen bij in een dagboek. Schrijf elke dag 1 tot 3 grote en kleine successen op. Leg deze dichtbij je, bijvoorbeeld naast je bed.

6. Accepteer dat je soms hulp nodig hebt

Als je merkt dat je er niet uitkomt, zoek dan professionele hulp. Met hulp vragen doorbreek je een patroon. Je accepteert dat je niet alles alleen en perfect kan doen. Je bent dan geen loser, de beste voetballers hebben ook een coach nodig om te scoren.

Tags: Ambitie en succes, Ken jezelf, Persoonlijke ontwikkeling, Werkplezier en werkstress, Wie ben ik? Wat wil ik? Wat kan ik?
Young Talent Program

Hét ontwikkelprogramma voor young professionals die versneld willen groeien:

Download gratis:

Lees wat 2500 young professionals zeiden over hun werkbehoeften:

Gerelateerde artikelen:

Bekijk ook

Chat openen
Hi,
Heb je een vraag over 'Imposter syndrome – Bang om door de mand te vallen'?