Je voelt je verantwoordelijk, je legt de lat hoog, je wilt graag de dingen die je doet heel goed doen en hulp vragen is best een uitdaging voor je. Je gaat maar door en moet veel van jezelf. Dan heb je te maken met perfectionisme. Join the club, want veel young professionals hebben dit! Je werkt hard en liever wat extra, zodat je tevreden bent met het resultaat; dan dat je iets aanlevert wat doorgaat voor een 6 of een 7. Nee, jij gaat voor een 8. Maar waarom eigenlijk? En wat brengt die drang naar perfectie jou? Kan het ook anders? Hoe is het om je imperfecties te omarmen?
Het ontstaan van perfectionisme
Perfectionisme ontstaat vaak in de kindertijd en wordt door kinderen onbewust ingezet als overlevingsmechanisme. Er ontstaat, om wat voor reden dan ook, de gedachte dat je niet oké bent zoals je bent. Je krijgt dan de behoefte om bevestiging van anderen te krijgen. Volgens het NIPC coaching en opleiding zijn er wel tien symptomen van perfectionisme, zoals:
- bevestigingsdrang
- te hoge eisen stellen
- laag zelfbeeld
- drang om alles onder controle te houden
- veel denken en piekeren
- angsten
- te groot verantwoordelijkheidsgevoel
- te grote betrokkenheid
- doorgaan en nooit opgeven.
Niet zo gek dat perfectionisme er vaak aan bijdraagt dat mensen in een burn-out belanden of er op een andere manier last van krijgen.
De voordelen van perfectionisme – en de keerzijde
Toch brengt perfectionisme je ook veel. Als je perfectionistisch bent, ben je ongetwijfeld een harde werker die voor goede resultaten gaat. Opgeven komt niet bij je op, dus mensen weten dat ze iets bij jou neer kunnen leggen. Je krijgt complimenten over je werk, want je levert iets goed aan – ook al kost dit je veel tijd en ben je zelf nog niet helemaal tevreden. Maar daar is die fijne externe bevestiging van je collega’s of leidinggevende.
Keerzijde: mensen kloppen snel bij jou aan én jij wilt het graag goed doen dus is de kans dat je overvraagd wordt én geen ‘nee’ kunt zeggen vrij groot.
Ontwikkelpunt: zeg wat vaker ‘nee’ en houd je eigen energie in de gaten.
Mijn ervaring met perfectionisme
De afgelopen maanden werkte ik aan een groot project. De deadlines waren heel krap en er moest veel gebeuren. Ik begon vol goede moed en energie, werkte veel extra en zou hoe dan ook de deadline halen. De deadline niet halen was simpelweg geen optie die in mij opkwam. Met veel collega’s verzetten we veel werk en ja hoor de deadline werd gehaald. Yes! We waren trots op onszelf en het gaf een kick en veel energie. Toch zat er ook een keerzijde aan. Ik was een aantal maanden over mijn grenzen heen gegaan, ik had veel meer gewerkt dan ik zou willen en keuzes gemaakt die niet altijd goed waren voor mij persoonlijk. Extra belangrijk dus om ook even hersteltijd te nemen voor mezelf.
Imperfecties: een mooie ontdekking
Kan het ook anders? Hoe zou het zijn als jij laat gaan wie je denkt te moeten zijn. Kan jij jezelf de bevestiging geven die je nodig hebt? Wat gebeurt er als je los kunt laten wat je van jezelf verwacht en gewoon jezelf kunt zijn met al jouw imperfecties?
Imperfectie: het klinkt niet als een fijn woord en een rondje googlen levert de volgende definities op:
- gebrek
- gebrekkigheid
- onvolkomenheid
- onvolmaaktheid
Van deze uitleg wordt ik niet meteen warm. Brené Brown schreef de bestseller De moed van imperfectie en haar TEDTalk is miljoenen keren bekeken. Zij ontdekte door haar jarenlange onderzoek dat mensen die leven vanuit een gevoel dat ze de moeite waard zijn, een aantal dingen gemeenschappelijk hebben.
- Zij hebben compassie voor zichzelf en anderen.
- Ze zijn in staat om aardig te zijn voor zichzelf
- want wanneer je dat doet kan je dat ook naar anderen zijn
- en meer verbinding maken.
- Deze groep mensen omarmden hun kwetsbaarheid
- en toonden moed door het te delen.
- Zij geloofden dat wat hen kwetsbaar maakte, hen ook mooi maakte als persoon.
De voordelen van imperfecties
Hoe kunnen we dan imperfect zijn en wat brengt ons dat? Imperfect zijn gaat over authentiek en echt zijn. Over je kwetsbaar op durven stellen. Heb je teveel werk liggen en krijg je er stress van? Deel dat dan. Ben je over je grens heen gegaan en heb je daar een vervelend gevoel aan over gehouden? Heb de moed om het bespreekbaar te maken. Durf hulp te vragen, want je hoeft niet alles alleen te doen. Het mooie is dat wanneer jij je uitspreekt je zult zien en ervaren dat je niet alleen bent met je gevoel. Anderen herkennen zich in jouw verhaal en dat maakt dat je makkelijker verbinding maakt. Als jij degene bent die durft uit te spreken dat jij je best eenzaam voelt door het vele thuiswerken, zal je zien dat meer mensen daar last van hebben. Zij zijn waarschijnlijk heel blij dat je dit aankaart. Pas dan kan je elkaar echt leren kennen, elkaar helpen en er voor elkaar zijn. Hoe mooi is dat.
Je bent het gewend op sterk te zijn
Je bent het gewend om sterk te zijn, zeker op je werk. Je pakt liever extra werk op, dan dat je eerlijk uitspreekt dat je overloopt. Hoe krachtig is het als jij je grenzen durft aan te geven en erover in gesprek gaat? Probeer het eens en je zal je verbazen over het positieve effect dat het heeft. Ik heb het dan in de eerste plaats over het effect dat het op jezelf heeft. Door je uit te spreken, blijf je dicht bij jezelf. Je durft open en eerlijk te zijn. Daarnaast heeft het als positieve bijvangst dat je meer en beter in contact bent met de mensen om je heen, omdat jij je kwetsbaar op durft te stellen. Mensen leren jou als persoon echt kennen. Je bent niet perfect en dat hoeft ook niet, dat is niemand namelijk. Je bent goed zoals je bent.
Experimenteren met kwetsbaarheid
Ik experimenteer inmiddels een tijdje met kwetsbaar durven zijn en ervaar dat het mij mooie gesprekken oplevert als ik echt mezelf ben. Als ik uitspreek wat ik vervelend vindt, waar ik last van heb, onzeker over ben of als ik tegen mijn grenzen aanloop. Ik luister hiervoor vooral naar mijn gevoel en intuïtie. Het blijkt dat het vooral mijn eigen hoge verwachtingen zijn waaraan ik wil voldoen en waar ik last van heb. Ik probeer los te laten dat ik niet alles kan doen in de beperkte tijd die ik soms heb. Ik probeer bij mezelf te blijven en te voelen en ervaren of ik tevreden ben of dat ik dingen doe, omdat ik bevestiging nodig heb van een ander. Soms moet ik mezelf een schop onder mijn kont geven om het gesprek aan te gaan, want het is niet altijd makkelijk. En soms trap ik hard in mijn eigen valkuilen, maar ook daar leer je van. Geef het de tijd en met vallen en opstaan leren we om perfect imperfect te zijn.
