Je bent het niet met iemand eens. Wat doe jij dan? Ga je de discussie aan, of houd je je mond? Een discussie is ongemakkelijk. Je geeft snel een stuk van jouw standpunt op, om de discussie goed te laten verlopen. Achteraf sta je verbaasd van jezelf: waarom deed je dat nou? Pas luisterde ik naar een podcast van de BBC, waaruit ik tien tips leerde om beter te discussiëren. Met deze tips is een discussie niet meer irritant, maar wordt het een waardevol gesprek.
1. Wees het er niet mee eens
Als je merkt dat je het niet met iemand eens bent, word je al snel zenuwachtig. Wat nu? Heel duidelijk: wees het er niet mee eens. Je wilt toch geen kameleon zijn die zich steeds aan een ander aanpast? Dan kom je slap over en je bent niet te vertrouwen, want steeds vind je wat anders. Daarnaast geeft het je zelf geen fijn gevoel. Uiteindelijk weet je op die manier niet eens meer wat je zelf nu eigenlijk vindt.
Tegen wie kijk jij op? Vaak is dit iemand die weet wat hij of zij wil, en hier ook voor uit komt. Kom uit voor je standpunt, ook al wijkt die af van wat een ander zegt. Zo blijf je dicht bij jezelf en kom je krachtig over. Ben je het ergens niet mee eens? Neem dan een seconde om dat te beseffen: Oke, hier ben ik het niet mee eens. En zeg het.
2. Let op je toon
Maar let daarbij wel op je toon. Mijn ouders zeiden vroeger tot vervelends toe: Het is de toon die de muziek maakt. En ze hebben gelijk. Je kan kwaad of geïrriteerd zeggen dat je het er echt niet mee eens bent. Resultaat is dat de ander zich aangevallen voelt en er geen goed gesprek meer kan ontstaan. Zeg het op een gewone toon, dus niet hard, verbeten of boos. Laat de ander in zijn waarde. Dus, zeg het net zo nuchter als je het net voor jezelf concludeerde: Hm, ik denk daar anders over.
3. Luister!
Prima dat jij er anders over denkt, en dat wil je vast ook uitleggen, maar focus je vooral op luisteren. Die ander wil je van alles vertellen, jouw aandeel is om gewoon te luisteren. Nee, je hoeft je niet te laten overhalen. Want dat is waarom mensen niet willen luisteren tijdens een discussie. En dat stralen ze ook aan alle kanten uit. Je hoeft je niet te laten overhalen, maar je kan wel gewoon luisteren. Zodat die ander zich gehoord voelt en kan ontspannen, ook al zijn jullie het niet met elkaar eens.
4. Wees eerlijk
Vervolgens zal die ander ook naar jou luisteren, omdat jij net naar hem of haar geluisterd hebt. Als het jouw beurt is: wees eerlijk. Pas je standpunt niet aan omdat je het spannend vindt. Door eerlijk te zijn bereik je een aantal belangrijke dingen:
- Je bent betrouwbaar
- Je blijft dicht bij jezelf
- Je krijgt achteraf geen spijt
Want als je niet eerlijk bent, en stiekem al water bij de wijn doet, komt het nooit goed. Je hebt dan een discussie gebaseerd op niks. Die ander denkt jouw standpunt te weten, maar die heb je dan al aangepast. Dus is het een schijndiscussie. Je komt er samen uit en die ander denkt dat het opgelost is, terwijl jij het gevoel hebt die ander alleen maar tegemoet te komen. Door dit soort gesprekken zeg je later: Ja maar ik, ja maar jij, ik moest ook altijd, wanneer doe jij eens iets voor mij…
Dus: wees eerlijk. Ja, dat is kwetsbaar. Blijf daarom op je toon letten en maak oogcontact met de ander.
5. Je moet er doorheen
Je moet er doorheen. Als je het uit de weg gaat, dan blijft het je achtervolgen. Of je negeert het en uiteindelijk verlies je het echte contact met de ander, omdat je de olifant in de hoek negeert. Het leven is niet altijd makkelijk. We denken niet altijd allemaal hetzelfde. Ga daarom in gesprek. Je hebt wel invloed op het moment waarop je het gesprek aan gaat. Niet ’s ochtends vroeg in de haast naar werk of nét voor een belangrijke vergadering. Komt het discussiepunt dan naar voren? Kijk de ander aan, en zeg iets zoals: Ik merk dat we hierin van mening verschillen. Ik zou graag willen weten hoe jij hierover denkt. Als we het nu bespreken, komt het vast niet goed vanwege de haast. Laten we het er dan-en-dan even over hebben. En kom er dan ook op terug.
6. Waarom?
In de voorbeeldzinnetjes die ik net gaf, lees je al: Ik zou graag willen weten hoe jij hierover denkt. In een discussie ben je er meestal op gebrand om jóuw mening te verkondigen. Om die ander in te laten zien waarom jij toch echt gelijk hebt. Laat het los. Luister naar de ander en vraag door. Waarom vindt hij of zij dit? Wat zit erachter? Je kan nooit genoeg vragen: waarom vind je dat? Hoezo? En dan weer: let op je toon. Dus niet: Hoezo??? Maar gewoon geïnteresseerd, zonder oordeel, luisteren. Dat kunnen we niet meer zo goed. Maar doe het, en let op het effect: je ziet die ander ontspannen, hij of zij voelt zich gehoord. En daarna heeft hij of zij ook de ruimte om naar jou te luisteren. Je maakt verbinding.
7. Scheid feiten en meningen
Tijdens het gesprek is het belangrijk om feiten en meningen van elkaar te scheiden. Een feit is een feit, daar kan je niets aan veranderen. Daar hebben jullie allebei mee te dealen. Maar een mening is iets anders. Beweegbaar, het is ergens door gevormd en het zal in de toekomst weer verder gevormd worden. Vaak worden meningen als feiten gepresenteerd. Ik denk daar gewoon zo over. Prima, maar waarom? Wat denk je er nog meer over? Waarom is die mening belangrijk voor jou? Kijk, dan ontstaat er een echt gesprek.
8. Vooruitgang
Een discussie wordt vaak gezien als een hobbel. Een obstakel. Die getackeld moet worden. Die de band tussen mensen in de weg staat. Dat is het niet: het is vooruitgang. Een moment om elkaar even recht in de ogen te kijken en contact te maken. Om door te vragen, elkaar beter te leren kennen. Het is geen bedreiging. Het is een kans. Stel je open.
9. Zie het niet als strijd
Zie het dus niet als een strijd. Zolang je het als een strijd ziet, ontstaat er geen gesprek. Een strijd gaat over macht. Wie wint het spel? Daar is geen plaats voor kwetsbaarheid en openheid. Wat nu als jij het niet als een strijd ziet, maar die ander wel? Volg dan deze tips: let op je toon, wees eerlijk, vraag waarom en vraag door. Zo geef je die ander ruimte. Daarmee ontmantel je hem. De ander voelt zich aangevallen door het discussiepunt, maar merkt dan dat je niet uit bent op een aanval. Je wilt er gewoon samen uit komen. Je ziet die ander. Je hoort die ander. Daardoor kan hij of zij ontspannen en creëer je ook ruimte voor jouw bijdrage.
10. Echte vriendschap
Zo ontstaat er een echt gesprek. Hoe waardevol is dat? Hoelang is het geleden dat jij zo’n echt gesprek had met iemand? Het is bevrijdend, je voelt je gekend.
Aan de andere kant komen discussies ook alleen voor bij echte vriendschappen en met mensen waarmee je nauw samenwerkt op je werk. Alleen dan komt een discussiepunt naar voren. Vluchtige contacten geven het niet aan als ze het niet met je eens zijn: het is de relatie niet waard omdat die relatie er ten diepste niet is. Een discussie is dus ook een teken van een nauwe band. Die je allebei goed wilt houden. Dus stel je open.
Hoe heb je eigenlijk een goed gesprek? In deze nieuwe episode van Kwartje de Podcast gaan Kai en Jochem in op verschillende gesprekstechnieken, met nadruk op Luisteren, Samenvatten en Doorvragen. Verder debatteren we lekker verder over de voors en tegens van gesprekstechnieken en kijken we natuurlijk hoe jij ze het beste kan toepassen.