Ja maar, moeten en waarom: het effect van deze woorden

ja maar

Taal is mijn ding. Ik vind taal fascinerend. In mijn vak merk ik ook wat voor lading taal heeft. Het kan een gesprek maken of breken. Daarom ben ik ook al tijden bezig om bepaalde woorden voorgoed uit mijn vocabulaire te schrappen. De drie woorden die ik niet meer gebruik zijn: moeten, ja maar en waarom. 

Moeten

De woorden moeten, ja maar en waarom hebben een verlammend effect. In mijn ogen heeft moeten het grootste verlammende effect. Moeten voelt dwangmatig. Als een commando. Wat gebeurt er als je kiest voor het woord willen, kunnen of gaan?

Ik wil straks naar de buurvrouw, in plaats van: ik moet straks naar de buurvrouw. Ik kan boodschappen doen, in plaats van: ik moet boodschappen doen. Merk je de ruimte? Merk je dat er een andere lading aan de zinnen zit?

Je kunt best zeggen: De deadline voor project Y is volgende week, in plaats van: Project Y moet volgende week af zijn. Mijn eerste coach zei altijd: Wanneer je het woord ‘moeten’ uit je vocabulaire schrapt dan geeft je jezelf een groot geschenk, namelijk vrijheid. En zo is het.

Ja maar …

Het woord maar duidt op een tegenstelling. Vaak gaat maar over denken in beperkingen en beren op de weg zien. Omdenk-filosoof Berthold Gunster heeft een hele business van gemaakt van Ja maar-gedachtes:

Mensen die Ja, maar zeggen zien de kansen vaak niet. Ze denken in problemen in plaats van in uitdagingen. Het is een uitnodiging voor onnodige discussies. Vergelijk maar eens: Ja, en we hadden dit niet afgesproken, in plaats van: Ja, maar we hadden dit niet afgesproken. Merk je het verschil en de mogelijkheden van Ja, en? Het geeft ruimte.

Waarom?

De waarom-fase bij kinderen vind ik geweldig. Ik hou van de gedreven nieuwsgierigheid waarmee ze waarom-vragen stellen. Waarom-vragen in ons volwassen leven vind ik minder positief. Een waarom-vraag heeft iets dwingends. Het voelt alsof je voor het blok wordt gezet. Er zit een verkapt oordeel in.

Waarom-vragen hebben vaak een negatieve lading, als je het mij vraagt. Ze hebben weinig meer met nieuwsgierigheid te maken. Wat gebeurt er als je ervoor kiest om Wat maakt dat? te zeggen in plaats van waaromWat maakt dat je boos bent, in plaats van Waarom ben je boos? Wat maakt dat je dit niet hebt afgerond, in plaats van Waarom heb je dit niet afgerond? Merk je het verschil?

Effect

Ik ben benieuwd of er woorden of uitspraken zijn die jij bewust uit je vocabulaire laat. Merk je dat het effect heeft?

Tags: Ken jezelf, Persoonlijke effectiviteit, Wie ben ik? Wat wil ik? Wat kan ik?
Young Talent Program

Hét ontwikkelprogramma voor young professionals die versneld willen groeien:

Download gratis:

Lees wat 2500 young professionals zeiden over hun werkbehoeften:

Gerelateerde artikelen:

Bekijk ook

Chat openen
Hi,
Heb je een vraag over 'Ja maar, moeten en waarom: het effect van deze woorden'?