Hoe hanteer jij het onverwachte? Ik keek eens naar een webinar van Jitske Kramer, bekend schrijfster van onder andere Deep Democracy en Voodoo. De host vroeg haar aan het begin hoe zij reageerde toen de coronacrisis net uitbrak. Haar antwoord: overeind blijven, het verdriet voelen en rust pakken, klonk als een succesformule in crisistijd; en inspireerde mij voor deze blog. Het onverwachte hanteren doe je zo:
1. Overeind blijven
Bij onverwachte zaken zijn er drie basismanieren van reageren: vechten, vluchten of bevriezen. Vanuit welke basisreactie je ook reageert, het is je al snel duidelijk dat er weinig anders op zit dan puur overeind blijven. Het leven gaat door, de ene dag rijgt zich aan de andere en ondertussen moet je op zijn minst zorgen dat je in leven blijft.
Dus focus jij jezelf op overleven: slapen, douchen, eten, boodschappen doen. Voor je schoonmoeder zorgen of de kinderen een verhaaltje voorlezen. Er is niemand anders die het voor je doet. Je staat aan, maar je bent de schok nog nauwelijks te boven. Je sleept jezelf door de regeldingen heen. Of je hebt juist bovenmatig veel energie, verzet bergen en zelfs ’s nachts lig je wakker: volledig alert.
2. Het verdriet voelen
Wat het onverwachte ook is, het heeft je grondvesten doen schudden. Naast het overeind blijven, heb je ook te maken met allerlei emoties. Als je jouw grondvesten hebt gestut, zit je verdwaasd achter een kop thee. Wat is er eigenlijk allemaal gebeurd? Of misschien ren je wel zo hard om de boel overeind te houden, dat je helemaal geen emoties voelt.
Toch zijn die emoties er wel. En ze moeten eruit, vroeg of laat. Maak er daarom, na de belangrijkste overeind-blijf-acties, tijd voor. Zet die kop thee en denk vijf minuten na over jezelf. Voelt je hoofd leeg? Jitske geeft het advies: gebruik zintuigvragen om je emoties te onderzoeken:
- Wat hoorde ik als eerste over het onverwachte?
- Wat voelde ik toen?
- Wat zag ik bij anderen om me heen?
3. Rust pakken
Na de schok van het onverwachte, is je leven heel anders. Dingen die je eerst automatisch deed, daar moet je nu opeens over nadenken. Je gaat niet zomaar meer naar je werk. Je moet opeens rekening houden met een ander budget. Of … Opeens is alles anders en daardoor kost het veel meer energie. Tel daarbij alle overeind-blijf-acties en emoties op, en het is niet gek dat je extra rust moet pakken.
Geef jezelf die tijd en ruimte ook. Ga een keer, of drie keer, om acht uur ’s avonds naar bed. Staar voor je uit. Luister naar niks. Je hoofd heeft een hoop te verwerken, en dat kan alleen goed gebeuren in niks-tijd.
Het onverwachte hanteren
Wat is jouw leerpunt in deze formule om het onverwachte te hanteren? Die van mij is: rust pakken. Dingen regelen en emoties uiten voelt alsof ik echt iets aan een crisissituatie doe. Wat hebben we er nu aan als ik op de bank ga liggen? Het voelt zo nutteloos. Terwijl het júist onmisbaar is: alleen zo blijf je overeind en loop je niet vast in je emoties.