“Henriette, je bent terug van vakantie. Waar was je?”
“Ik was naar Ibiza. Erg genoten. Ik…”
“O, Ibiza. Leuk voor je. Ik was op de Malediven. Heerlijk weer gehad.”
Je herkent het vast wel, je baas of collega stelt je een vraag en onderbreekt je als je antwoord geeft. Stel die vraag dan niet, denk je geïrriteerd. Je voelt je niet gehoord. Luisteren lijkt eenvoudig, maar goed luisteren vraagt oefening.
Luisteren is meer dan horen
Luisteren is iets anders dan horen. Om te horen heb je oren nodig, maar luisteren doe je met al je zintuigen. Luisteren heeft te maken met het verwerken van de woorden die waargenomen zijn. Als je toe wilt werken naar een oprecht ja, dan is het goed om te ontdekken wat de ander nodig heeft om overtuigd te raken. Overtuigend luisteren noem ik dat.
De strandbal
Ik vergelijk overtuigend luisteren met een strandbal. Alle situaties of gebeurtenissen of waarnemingen zijn gekleurd door het standpunt van waaruit jij de strandbal bekijkt. Zelfs de manier waarop je naar jezelf kijkt hangt ervan af. Het is niet erg, maar je moet je daarvan bewust zijn. Vertel mij wat jij ziet. Dan zeg ik jou wat ik zie. De strandbal is voor mij een basisgedachte.
Jouw standpunt bepaalt de kleur
Stel je een gesprek voor tussen jou en een willekeurige vreemdeling. Iemand met een totaal ander leven dan het jouwe. Samen zitten jullie aan tafel met tussen jullie in een kleurrijke strandbal. De bal is groot, je kunt de ander nog net zien. Je bespreekt met hem of haar een probleem. Jij bekijkt de situatie vanaf jouw groene kant van de strandbal, hij of zij kijkt tegen het blauwe vlak aan. Het standpunt van waaruit jij de situatie ziet bepaalt de kleur. Om de standpunten van de ander te zien, moet je naar de andere kant van de strandbal willen gaan. Je verplaatst je letterlijk en figuurlijk in de ander.
Luisteren naar het perspectief van de ander
Laten we zeggen dat jullie het in dit geval over het klimaat hebben. Voor jou is het effect dat het klimaat heeft op de stijgende zeespiegel een punt van grote zorg. Jij denkt aan de generaties na jou. De ander is wellicht ingenieur en expert in klimaatbeschermende maatregelen zoals slimme waterkeringen en hypermoderne dammen. Hij of zij vertelt jou over de sprongen die Nederland Kennisland daarin maakt. Het klimaat blijkt net zo goed een zorg als een kans. Je wist het niet, toch is het zo. Andere kleur, ander perspectief, verschillende belangen.
Eerst begrijpen, dan begrepen worden
Door de strandbal van de andere kant te bekijken, begrijp jij de ander beter. Als je luistert naar de ander, dan geef je hem of haar een goed gevoel cadeau. Zelf ontvang je ook, want wie luistert ontvangt zomaar een schat aan informatie en inzichten. Overtuigen kun je wanneer je ontdekt wat de ander nodig heeft om ja te zeggen. De andere kant van de strandbal kan een verrassende ervaring zijn: eerst begrijpen, dan begrepen worden.
Oefening
Spreek met jezelf af dat je je een week lang concentreert op een nieuwe manier van luisteren, probeer bijvoorbeeld zo veel mogelijk open vragen te stellen, of kies er voor om mensen niet meer te onderbreken. Kies zelf het thema. Beter kleine stapjes wel dan grote stappen nog niet.
[row cols_nr="2" class="narrow"][col size="6"]
