Jasper Scholten is millennial-expert, spreker en auteur van Het Millennial Mysterie. Hij verkent in zijn podcast de thema’s en (levens)vragen die spelen in het leven van de twintiger en dertiger van nu. Deze keer over burn-outdiagnose, prikkels en hoe de millennial daarmee omgaat.
Burn-out, overspannenheid, burn-out klachten en depressies. Ze worden vaak door elkaar gehaald! Wanneer ben je burn-out? Wanneer ben je overspannen? En valt er nog iets tussenin? In Podcast #7 vraag ik psychiater Bram Bakker waar de verwarring rondom burn-outdiagnose vandaan komt en wat we kunnen doen aan de burn-outepidemie die ons land teistert.
Burn-out: een verwarrende diagnose
Op de vraag waarom burn-out of overspannenheid zo lastig te diagnosticeren is, antwoordt Bram dat dit komt door de medische richtlijnen. Deze richtlijnen (de DSM-5) kennen geen ziektebakje of label burn-out. Als je laag in je energie zit dan wordt er bijvoorbeeld eerst gekeken of je Lyme of Pfeiffer hebt. Wanneer dat niet het geval is, dan worden eerst alle andere mogelijke medische verklaringen afgestreept om te kijken of er wel een passend label is. En als daar ook niets uitkomt dan is er nog maar een ding mogelijk: je hebt een somatische symptoomstoornis. Dit betekent dat lichamelijke klachten onvoldoende verklaard kunnen worden vanuit objectieve afwijkingen (zoals Lyme of Pfeiffer). Stress, hoe alledaags ook, is een somatische symptoomstoornis. Stress kan een oorzaak of gevolg zijn van meerdere kwalen.
De paradox bij burn-outdiagnose
Doordat de medische wereld vanuit de DSM-5 bril blijft kijken, wordt er volgens Bram vanuit een niet optimale hoek naar oplossingen gezocht. Een burn-out wordt als psychische aandoening gezien en behandeld, terwijl het geen psychische aandoening is. Het gevolg is lange wachtlijsten bij GGZ-instellingen, waardoor mensen die echt hulp nodig hebben langer moeten wachten, en er snel medicatie (zoals antidepressiva) wordt voorgeschreven.
We lopen op onszelf vooruit
Over de vraag waar de golf burn-outdiagnose onder millennials vandaan komt is Bram kort: het voortdurend aan staan of online zijn. We turen de hele dag naar beeldschermen op zoek naar updates, nieuws en bevestiging, waardoor we een enorme vloedgolf aan prikkels binnenkrijgen. Onze prikkelconsumptie doet een poging om de prikkelproductie bij te benen, maar ons lichaam is evolutionair gezien niet snel genoeg meegegroeid om deze buitengewoon krachtige toename van prikkels goed te kunnen verwerken.
De telefoon uit?
Het probleem en de oplossing zijn hetzelfde: onze prikkelconsumptie. Het is onze automatische piloot of levensstijl geworden dat we de hele dag naar beeldschermen kijken en de telefoon meenemen als we het bos ingaan. Vaak vinden we dat we moeten aanstaan. Maar de kritische vraag die we onszelf mogen stellen is volgens Bram: voor wie of van wie moet dit? Waarom doen we dit?
Dergelijke vragen over onze levensstijl stellen kunnen een hoop ellende besparen. Waarom pak ik als eerste de telefoon wanneer ik net wakker ben? Waarom wil ik om elf uur ‘s avonds nog graag weten wat er op Instagram gebeurt? Is het echt zo erg als ik m’n telefoon thuislaat als ik een rondje ga lopen?
Minder prikkels: pijn of plezier?
Door vragen zoals hierboven te stellen krijg je inzicht in jouw levensstijl, waardoor er vanzelf ruimte ontstaat om veranderingen door te voeren. Daar gaat het uiteindelijk om: verantwoordelijkheid nemen voor je eigen gedrag en de gevolgen ervan! Door zelf die telefoon eens uit te zetten of door eens je grenzen aan te geven bij je baas krijg je al minder prikkels binnen en bouw je langzaam af. Een verschil is snel gemaakt.
Het is makkelijk om met je vinger naar je baas, huisarts of de maatschappij te wijzen in plaats van naar jezelf. Begrijpelijk, want dat zou je eigen onvolmaaktheid laten zien en dat kan pijnlijk zijn. Maar wachten totdat werkgevers of de overheid met social media-verboden of andere wetgeving komen om je te beschermen, geeft je schijnbare afhankelijkheid en onzekerheid pijnlijk weer. Misschien is een beetje pijn trouwens wel nodig. Een gewoonte verander je in de regel namelijk door pijn of plezier. Voor de één werkt pijn het beste en voor de ander plezier. Hoe zit dat bij jou?
Wil je meer weten over burn-out, overspannenheid, prikkelgevoeligheid en de diagnoses? Beluister dan mijn hele Podcast met Bram Bakker via:
