Je bent bijna afgestudeerd en op zoek naar je eerste baan. Met jouw opleiding en interesses kun je talloze kanten op, maar wat wil je eigenlijk? Ga je voor een groot of klein bedrijf? Overheid of bedrijfsleven? Doen wat er van je verwacht wordt of kies je voor je eigen weg?
Natuurlijk zijn er van die mensen die altijd al wisten wat ze wilden, maar de meeste mensen zijn toch wat meer ‘zoekende’ bij hun eerste baan. Logisch, want aan de ene kant zoek je een baan die helemaal bij je past (en wat is dat precies?) en aan de andere kant denk je waarschijnlijk al drie stappen vooruit: wat als je later kansen misloopt door nu een verkeerde weg in te slaan?
De verkeerde beslissing
Mijn eerste geruststelling: er bestaat geen ‘verkeerde beslissing’. De meeste starters hebben zo’n drie banen nodig om dé baan te vinden. Bij elke stap ontdek je iets nieuws over je talenten, interesses en drijfveren en kies je met die ervaring bewust of onbewust wel voor de juiste volgende stap.
Maarja, dan blijven we nog steeds bij het punt: waar begin je? Hierbij een aantal tips om je op weg te helpen.
1. Vergeet wat je ‘zou moeten doen’
Om te ontdekken wat je echt wilt, moet je eerst afstand doen van wat je ‘zou moeten doen’ (van jezelf, van anderen…). Laten we beginnen met het ontkrachten van een paar mythes. Mythe nummer 1: ‘Ik moet iets met mijn studie doen’. Je opleiding zegt iets over je denkniveau, niet perse iets over je carrièrepad. Ga op zoek naar een baan op basis van je talenten en interesses (wellicht kom je uiteindelijk wel bij hetzelfde uit). Mythe nummer 2: ‘Ik moet een goed betaalde baan vinden’. Natuurlijk is salaris belangrijk, maar een baan die bij je past is nog veel belangrijker. Vergelijk jezelf niet met vrienden met topsalarissen als ze werk doen dat niets voor jou is. Mythe nummer 3: ‘Ik moet iets met mijn talent doen’. Baseer je beslissing niet enkel op het feit dat je ergens goed in bent. Dat je iets goed kan, betekent niet automatisch dat je er gelukkig van wordt. Mythe nummer 4: ‘Het lukt me toch nooit om een baan bij MTV/Google/… te krijgen’. Nooit geschoten is altijd mis. Vaak begin je bij dit soort bedrijven onderaan de ladder, maar kansen zijn er genoeg. Mythe nummer 5: ‘Een baan bij een groot bedrijf/klein bedrijf/… is niets voor mij’. Sluit in het begin niet teveel uit en al helemaal niet als je het nergens op kunt baseren. Sta open voor verschillende mogelijkheden die op je pad komen.
Alle belemmeringen uit je systeem? Dan gaan we door met het echte werk.
2. Maak een lange lijst met mogelijkheden
Begin met het opschrijven van alles wat je te binnen schiet: talenten, banen die je interessant lijken, bedrijven die je interessant lijken… Alles wat een mogelijk aanknopingspunt is, komt op jouw ‘lange lijst met mogelijkheden’ of nog beter: ‘grote mindmap met mogelijkheden’. Het voordeel van een mindmap is namelijk dat je niet wordt belemmerd door logische verbanden en sneller combinaties ziet waar je niet eerder aan had gedacht.
3. Zet je passie in perspectief
Heb je bij je ‘lange lijst met mogelijkheden’ ook echt alle opties meegenomen? Met andere woorden: wat zou je doen als geld geen rol speelt? Een reisboek schrijven? Sporten? Winkelen? Omdat geld in de echte wereld wel een rol speelt, bedenk je vervolgens elke mogelijke baan die raakvlakken met je passie heeft. Laten we sport als voorbeeld nemen: marketeer bij een sportmerk, consultant bij een sportmarketing adviesbureau, controller bij een voetbalclub, beleidsmedewerker bij een sportbond, etc. Zet deze interesses, passies en banen op je lijst of mindmap als ze er nog niet opstonden.
4. Research je droombanen
Er is één zekerheid: vanaf je bank ga je jouw droombaan niet vinden. De volgende stap is het onderzoeken van de verschillende carrièremogelijkheden. Kijk op je ‘lange lijst met mogelijkheden’ en bepaal een aantal actiepunten. Waar wil je meer over te weten komen? Met wie wil je een afspraak maken? Wat zijn de criteria om in aanmerking te komen voor bedrijf A of functie B? Ga op onderzoek uit en praat met iedereen die je iets over je droombanen kan vertellen. Op basis van deze gesprekken kun je een verdere schifting maken: die functie als controller bij een voetbalclub blijkt toch wat minder sexy dan je had verwacht en tijdens je gesprek met een sportmerk wordt je getipt over een baan waar je nog niet aan had gedacht.
5. Experimenteer!
Op basis van de vorige stappen blijven er waarschijnlijk een klein aantal concrete opties over waar je gericht op kunt solliciteren. En voor je het weet sta je voor de keuze: ga ik deze baan wel of niet accepteren? Plus- en min lijstjes kun je gerust maken (bij een grotere organisatie zijn er meer doorgroeimogelijkheden, bij een kleiner bedrijf krijg je meer vrijheid..), maar net zoals met vele andere dingen in het leven: waar een ‘ideale baan’ aan moet voldoen is te complex om op papier te zetten. Ga het daarom ervaren: ga nog eens bij het bedrijf langs om de sfeer te proeven, loop stage, etc. En is je handtekening eenmaal onder een contract gezet en valt het toch tegen? Zie het als een leerervaring: probeer er zoveel mogelijk uit te halen voordat je de volgende stap zet.
