De coronacrisis raakt iedereen, over de hele wereld. Maar jongeren worden het hardst geraakt. In dit artikel zet ik de belangrijkste redenen op een rij op basis van nationaal en internationaal onderzoek én geef ik jou als HR-professional of leidinggevende tips over hoe je de jongeren in jouw organisatie het beste kunt ondersteunen.
1. Bij het begin beginnen
De ouders van millennials en Generatie Z hebben er alles aan gedaan om hun kinderen zoveel mogelijk te behoeden voor tegenslagen. De door Bent Hougaard geïntroduceerde term curlingouder, die in Nederland bekend werd dankzij de tv-serie Luizenmoeder, geeft treffend aan hoe ouders de afgelopen decennia hun uiterste best doen om hun kinderen optimaal gelukkig te laten zijn. En dat lijkt goed gelukt: Nederlandse kinderen behoren, volgens onderzoek van Unicef, al jaren tot de gelukkigste kinderen van de wereld. Toch maakt juist dit fenomeen, én de algemene welvaart waarin jongeren opgegroeid zijn, de overstap naar de alledaagse realiteit van de werkvloer voor jongeren soms extra lastig.
En toen kwam corona. Ging niets door. Zaten ze maandenlang alleen thuis. Met online thuiswerk. In een compleet veranderde wereld. Een collectieve shock en tegenslag. Maar voor een complete generatie die bijna niet met tegenslag heeft kunnen oefenen, kwam en komt dit extra hard aan. Want hoe ga je er mee om?
2. Op eigen benen
Naast het feit dat jongeren te weinig hebben leren omgaan met tegenslagen, staan veel jongeren nog maar net op eigen benen. Ze zitten alleen in een klein studentenkamertje of appartementje. Wat normaal gesproken geen probleem is, aangezien ze dan vol overgave hun nieuwe plek kunnen leren kennen, met vrienden op stap kunnen gaan en ondertussen met elkaar leren hoe je dat doet: op jezelf wonen. Maar door corona zaten jongeren alleen of ze zaten gevangen met huisgenoten die elkaar niet uitgekozen hadden voor 24/7-nabijheid. Ze sleepten zich van bed naar bureau een halve meter verderop. Met stemmen op de achtergrond: blijf thuis! De jongeren moeten zich beter gedragen! Heel even volhouden nog! Je doet het voor een ander! Zie je dan nog maar eens bezig te houden met vragen als: wat wil ik nu? Stage. Studie. Werk. Productief zijn.
3. Coronacrisis heftigste effect in branches waar de meeste jongeren werken
Tijdens de lockdowns werden diverse branches ongekend hard geraakt, zoals de horeca, de cultuursector en het MKB zoals winkels en start-ups. Júist de branches waar heel veel jongeren bijbaantjes hadden om hun studie van te kunnen betalen, jonge ondernemers en jonge werknemers. Data van de International Labour Organization laat zien dat één op de vier jongeren werkzaam was in de hardstgeraakte branches. Daarnaast was de helft van alle vrouwelijke jongeren werkzaam in de voedselindustrie, restaurants en hotels. Jongeren, en vooral vrouwelijke jongeren, werden hierdoor harder geraakt dan andere generaties. Daarnaast hebben jongeren nog geen substantieel bedrag kunnen sparen en dus niets om op terug te vallen. Als ze al iets hadden gespaard, verdampte dat snel als inkomsten plotseling wegvielen. Naast inkomsten die uitbleven, verloren jongeren met hun baan ook hun sociale omgeving.
Sidenote uit nationaal Young Professional Onderzoek: Voor de coronacrisis was de jeugdwerkloosheid op het laagste niveau in 45 jaar. En die war for talent nam alleen maar verder toe. Tijdens de crisis liep de werkloosheid onder jongeren in rap tempo op. Maar dat is geen reden voor illusies op de lange termijn: jong talent is schaars en dat blijft voorlopig zo. Door de krimp van de beroepsbevolking in Nederland zal de krapte, zelfs bij toekomstige recessies, uiteindelijk niet verdwijnen. Daarom is het belangrijk om bewust stil te staan bij de vraag hoe je jongeren aan je team of organisatie bindt en hen blijft boeien.
4. Crisis aan de start van je carrière
Afgestudeerde young professionals verloren hun baan waardoor ze een gat in hun cv hebben. Weliswaar een logisch verklaarbaar gat, maar ze missen ervaring en staan daardoor 3-0 achter als het ze niet lukt snel een nieuwe baan te vinden. Of ze behielden hun baan, maar kwamen thuis achter een bureautje te zitten. Dat gaat zo goed en zo kwaad als het gaat, maar heeft wel consequenties op de lange termijn:
- Jongeren moeten de basisprincipes nog leren van werken en hoe je dat eigenlijk doet. Dat leer je normaal gesproken op kantoor, in de wandelgangen, door gewoon te zien hoe het gaat en hoe andere collega’s met spoedjes, overvolle mailboxen, tegenslagen, etcetera, omgaan.
- Jongeren komen net uit hun studie rollen en hebben veel waardevolle up-to-date kennis, maar moeten nog veel bijleren van het inhoudelijke werk in de praktijk. Dat gebeurt ook op de werkvloer, in de wandelgangen en door conversaties van andere collega’s langs te horen vliegen of zelf even naar een collega te lopen met een vraag.
- Consequentie voor bedrijven zelf is dat die up-to-date kennis van jongeren er door het online werken amper uit komt. Jongeren hebben bijna geen gelegenheid om die nieuwste kennis en vaardigheden te delen als je het vergelijkt met voor de coronacrisis. Hierdoor mis je als bedrijf op de lange termijn innovatieve slagkracht.
Precies dat ongemerkte leerproces is stilgevallen tijdens thuiswerken. De afstand voelt door het thuiswerken enorm. Het is niet even bij het koffiezetapparaat: He, ik kom net dit en dit tegen, heb jij daar ervaring mee? Dat leerproces is dus gestopt, ze durven niet te bellen én onzekerheid speelt op omdat ze online ook veel minder kunnen aanvoelen wat er goed gaat in hun werk. De meeste jongeren houden dus maar gewoon hun mond. Doen hun werk zo goed als mogelijk, maar staan eigenlijk stil in hun eigen leerproces. Lees hier waarom dat voor de jongeren van nu, millennials en Generatie Z, zo zeer leidt tot een ongelukkig gevoel en de neiging om te jobhoppen.
5. Focus verlegd van carrière naar sociaal
Jongeren geven in het nationaal Young Professional Onderzoek aan dat juist de sociale aspecten van het bestaan aan belang hebben gewonnen sinds corona.
Dit antwoorden young professionals op de vraag: door corona zijn voor mij de volgende dingen belangrijker geworden:
- Contact met familie en vrienden
- Mijn woonsituatie
- Werk-privébalans
Daarnaast wordt smalltalk met collega’s gemist en is er behoefte is aan sociale en informele momenten met elkaar. De jongeren zijn teruggeworpen op zichzelf en zijn daardoor de sociale aspecten van het bestaan meer gaan waarderen. De focus is meer komen te liggen op huis en haard dan op carrièreontwikkeling. Er ligt daarom een stevige uitdaging om jongeren betrokken te houden bij de organisatie. Iets wat online een extra uitdaging is.
6. Trainingsprogramma’s zijn massaal stilgelegd
Toen de coronacrisis kwam, was de massale reactie: redden wat er te redden valt! Logisch en noodzakelijk. Na een aantal weken hadden we verbazend snel een nieuwe wereld geschapen. Een online wereld. In één klap wás het onze wereld. We lachten, we zwaaiden pixels en riepen steeds iets minder hard: Ja, kan je me horen?!
We werkten verder in afwachting van die ene dag dat we weer terug zouden kunnen gaan naar normaal. Voor het gemak was alles wat online toch wel ingewikkeld was, gewoon op mondiaal niveau geannuleerd, blijkt uit internationaal onderzoek. Zoals educatie, training, ontwikkelingsprogramma’s. Dat zou later wel weer komen. En nu zit ik hier nog steeds, achter m’n thuisbureau die inmiddels een betere werkplek is dan die ik op kantoor had.
Maar hoe gaan we dat nu doen? Hierna vrolijk verder met een nieuwe lichting jongeren? We hebben enorme, innovatieve sprongen gemaakt op het gebied van online en de flexibele manier van werken die millennials altijd al zo graag wilden. Maar verder staan we stil. Terwijl ontwikkeling dé motor is achter toekomstbestendigheid.
7. Dreigende achterstand als de crisis voorbij is
Als de pandemie voorbij is. Woorden die we al bijna twee jaar lang horen, hopen en wensen. Maar ooit komt die dag, hoe we die ook gaan bereiken. Of corona blijft altijd onder ons en we vinden een manier om er op een normale manier (wat dat dan ook is) mee te leven, of het verdwijnt toch nog (wish). En dan. Dan kijken we elkaar eens aan. Hebben we weer een cultuurshock. Want wat is dat oude normaal ook alweer? Dat weten we helemaal niet meer. Dat zijn we compleet ontwent. Hebben we een generatie neergezet die vanaf hun geboorte toch al online georiënteerd was, en nu helemaal. Als de crisis voorbij is, moeten we de draad van 2019 niet meer willen oppakken.
We moeten niet terug, we moeten verder. Met de jongeren van nu.
Conclusie en wat jij als leidinggevende kunt doen
Het enige voordeel dat jongeren hebben gehad, is dat zij al zo digitaal waren. De digital natives. Dus voor hen was een Zoommeeting organiseren niet zo’n probleem. Alleen dat voordeel was na een paar weken ook wel weer uitgevlakt. De conclusie is:
- Jongeren die dus met zoveel liefde zijn opgevoed dat ze niet om hebben leren gaan met tegenslag, die toen de grootste collectieve schok kreeg die een jonge generatie ooit te verwerken kreeg sinds de Tweede Wereldoorlog
- Jongeren die net op eigen benen stonden toen de grond onder hun voeten wegviel: sociaal, economisch, financieel én educatief gezien
- Jongeren die massaal hun baan verloren en niet zomaar een deur verderop konden solliciteren omdat alles in die branche hetzelfde probleem had
- Jongeren die aan de start van hun carrière, als je nog bijna niets weet over hoe werken werkt, alleen thuis zaten en niet van collega’s leerden
- Jongeren die daarom meer gefocust raakten op huis en haard dan op carrièreontwikkeling
- Jongeren die hunkeren naar ontwikkeling, terwijl alle trainings- en ontwikkelprogramma’s stil werden gelegd
- Waardoor zowel de jongeren zélf als de hele maatschappij een ontwikkelingsachterstand oploopt
Wat jij als HR-professional of leidinggevende kunt doen:
Luister en bevraag de jongeren, laat merken dat je ze ziet. Het is geen zielig praatje dat jongeren het hardst geraakt zijn. Iedereen is geraakt, maar jongeren in het bijzonder.
Webinar: Zo pak je online sociaal leren aan
Meld je aan voor het gratis lunchwebinar op 20 januari 2022 en krijg antwoord op de volgende vragen:
- Zo houd je jongeren enthousiast aan het ontwikkelen!
- Wat train je online (en wat zeker niet)?
- Hoe organiseer je ontwikkeling & begeleiding in tijden van thuiswerken?
- Wat je kunt doen voor meer leerrendement online
- Onderzoeksresultaten en de praktijk
