Zelfvertrouwen en onzekerheid zijn twee kanten van dezelfde medaille. Zelfvertrouwen is fijn, maar er is niets vervelender dan onzeker zijn. Als je onzeker bent, durf je jezelf niet te laten zien. Omdat je jezelf dan eigenlijk niet goed genoeg vindt. Je bent bang voor wat de ander van je vindt. Of je bent bang om te falen. Aan de andere kant: er is niets lekkerder dan vertrouwen hebben in jezelf. Dat je tevreden bent met hoe je het doet. Je ervaart dan innerlijke rust. Je geeft jezelf toestemming om ‘fouten’ te maken. Als je überhaupt al van een fout kunt spreken, want misschien is iedere ervaring een les die geleerd wil worden en bestaat er helemaal geen goed of fout. Jezelf op die manier leren bekijken is een proces. In dit artikel leg ik je uit hoe je in twee stappen meer zelfvertrouwen krijgt.
Zelfvertrouwen, hoe doe je dat?
Zelfvertrouwen bereik je door twee cruciale stappen te zetten:
- De eerste stap is het leven achterwaarts begrijpen.
- De tweede stap is het leven voorwaarts leven.
Als je niet bekend bent met je verleden, kun je het naar de toekomst niet anders doen. Daarom moet je terug naar jouw begin, want jouw onzekerheid komt ergens vandaan. Er is een reden dat je negatief over jezelf denkt, en dat je jezelf niet goed genoeg vindt. Dat je twijfelt aan jezelf. Dat je niet op de voorgrond durft te treden. Of je mond niet opentrekt tijdens een vergadering. Dat je begint te zweten op het moment dat de ogen op jou gericht zijn. Jouw kindervaring kan er aan ten grondslag liggen.
Achterwaarts begrijpen
Laten we beginnen bij het begin. Je eerste zeven levensjaren vormen jouw blauwdruk. Wat je in die eerste jaren tegenkomt, bepaalt jouw koers. De ervaringen die je dan opdoet en ontmoet zijn vormend voor je levensverhaal of jouw levensscript. Het script geeft inzicht in waarom je nu doet wat je doet. Het levensscript is een onbewust levensplan.
Je begint, in figuurlijke zin, met het schrijven van je script kort na de geboorte. Op je vierde is het zo goed als rond. Op je zevende heb je het in detail uitgewerkt. Hoe het kan dat je dit al zo jong geschreven hebt? De indrukken die je dan opdoet zijn het grootst. Logisch ook, want je behoeften zijn groots. Als je geen eten krijgt, ga je dood. Als je niet verzorgd wordt, ga je dood. Je redt het simpelweg niet alleen. Je bent volledig afhankelijk van je ouders. Je schrijft dit verhaal dan ook om jezelf te beschermen.
Ken je verhaal
Jouw verhaal uit die eerste zeven jaar leren kennen, is cruciaal voor jouw zelfvertrouwen. Ben je gepest op de basisschool? Of op de middelbare school? Dit maakt diepe indruk en is er nog steeds. Het zit in je systeem opgeslagen en mensen hier en nu kunnen die pijn weer triggeren. En dat kan jou onzeker maken. Werd jou thuis vaak verteld wat je niet goed deed? Door één van je ouders? Of door één van de leraren op school? Dan is het goed mogelijk dat de negatieve stem in je hoofd daar vandaan komt. Je doet het niet goed genoeg. Je kunt het niet. Of je bent het niet waard. Wat moeten de mensen wel niet van je denken? Hoe zullen ze reageren als jij je uitspreekt? Je levensverhaal begrijpen zorgt voor compassie naar jezelf. Hierdoor leer je je maskers kennen. Jouw overlevingsmechanismes. Het zorgt voor begrip naar jezelf. Het zorgt voor innerlijke rust en dus voor zelfvertrouwen.
Voorwaarts leven
Als jij jouw leven achterwaarts begrijpt, kun je vrij naar de toekomst kijken. Dat is het leukste onderdeel. Het leven voorwaarts leven geeft ruimte. Het brengt bewustzijn. En door bewustzijn ontstaat keuzevrijheid. Hoe kun je voorwaarts bouwen aan meer zelfvertrouwen? Allereerst door jezelf de tijd te gunnen. Door lief te zijn voor jezelf en nieuw gedrag te trainen. Stapje voor stapje. Het hoeft niet groots en meeslepend en het hoeft ook niet allemaal in één keer. Verder kun je de volgende vier tips in praktijk gaan brengen:
1. Jezelf op één
Ik spreek veel met young professionals die worstelen met onzekerheid. Ze hebben weinig zelfvertrouwen. Regelmatig gaat dit terug naar hun gezinssituatie. Ze zijn de hele dag beschikbaar voor iedereen. Voor hun partner, hun kinderen, voor de buurvrouw die met een burn-out thuis zit. Voor ouders die om de hoek wonen en op leeftijd zijn en voor kinderen van ouders op het schoolplein. Ze merken dan dat ze moe worden. Er is alleen nog ruimte voor de ander en niet meer voor henzelf. Hierdoor zitten ze niet meer lekker in hun vel. Ze verwijderen van wat ze zélf graag zouden willen. Deze lieve mensen zetten zichzelf niet op één. Vraag jij je nu misschien af of dat niet egoïstisch is? Jezelf op één zetten? Dat kan toch helemaal niet?
Het kan wél. Je mag aandacht geven aan jouw behoeften. Zonder dat je daarbij de ander hoeft te verwaarlozen. Je zet jezelf op één door grenzen aan te geven. Door dagelijks me-time in te bouwen. Een kwartiertje om ademhalingsoefeningen te doen. Door een blokje om te lopen als je daar behoefte aan hebt. Je hoeft niet steeds áán te staan. Echt niet.
2. Neem jezelf serieus
De tweede tip vloeit voort uit de eerste. Neem jezelf serieus. Denk daarbij aan je lijf, je gevoelens, je ontwikkeling en je verlangens. Luister naar jezelf en acteer daarop. Ik realiseer me dat dit soms lastig kan zijn, want emoties kunnen je overvallen. Althans, laat ik voor mezelf spreken. Emoties overvielen mij, ik vond ze te heftig. Ik verdoofde het met alcohol en drugs. Omdat ik het niet wilde voelen, vluchtte ik ervoor. Even een moment voor mezelf. Een moment waarop ik controle had over de situatie. Ik wilde die emoties wegmaken en stopte ze onder het tapijt. Eng vond ik het. Nu realiseer ik me dat dit zorgde voor onzekerheid. Sinds ik mijn gevoelens aankijk en er mee deal ontstaat er ruimte. Ik merk dat ik er veerkrachtiger door ben en daardoor groeit mijn zelfvertrouwen. Het mag er zijn. Verdriet is welkom en daar ga ik doorheen als het zich aandient. Mensen vechten zo vaak tegen hun tranen. Of tegen hun boosheid. Het hoeft niet. Het laten stromen is helend: er ontstaat ruimte. Ruimte waarin je weer op jezelf leert vertrouwen.
3. Steun vragen
Het is aan jou om het zelf te doen, én je hoeft het niet alleen te doen. Echt: het is mijn mantra geworden. Zelf doen, niet alleen. Sinds ik steun heb leren vragen, is mijn zelfvertrouwen exponentieel toegenomen. Ik heb ontdekt dat onmacht een bron kan zijn. Het is heerlijk dat ik het niet allemaal hoef te weten. Ik krijg het in mijn eentje niet rond gedacht. En dat hoeft dus ook niet. Uitreiken naar de ander met een hulpvraag zorgt bovendien voor verbinding. Het doet iets met de relatie. Het zorgt voor gelijkwaardigheid. Je laat het Enorme Ego namelijk los. Steun aannemen zorgt voor vertrouwen in het leven. En daarmee voor vertrouwen in jezelf.
4. Stoppen met vergelijken
Jezelf met anderen vergelijken kost zoveel energie. Het levert je weinig op. Vaak kom je tot de conclusie dat de ander het beter voor elkaar heeft. Dat de ander geen buikje heeft en fitter is. Meer geld verdient. Knapper is. Een leuker gezin heeft. Een mooiere auto. Nu je dit hebt gelezen: wat valt dan op? Wat valt op als jij jezelf met een ander vergelijkt? Het gaat vaak over uiterlijke kenmerken. Of het gaat over materiële zaken. Het zegt niets over de binnenwereld van de persoon waar jij je mee vergelijkt. Het zegt niets over hoe gelukkig die persoon is. Of over hoeveel vertrouwen hij of zij in zichzelf heeft. Over hoeveel hij of zij van zichzelf houdt. Het is dus een ogenschijnlijke conclusie dat de ander het beter voor elkaar heeft. En als je het mij vraagt een nogal oppervlakkige. Uiteindelijk is het maar een gedachte. En je bent niet je denken.
