Expertise vind ik een fascinerend en ongrijpbaar begrip. Wanneer ga je jezelf als expert zien en wanneer gaan anderen dat geloven? De één claimt immers al snel dat hij of zij expert is (terwijl het twijfelachtig waar dat op gebaseerd is). Daarentegen is een ander zich helemaal niet bewust van zijn kennis en kunde.
Waarom blijft de één in de middenmoot hangen en schopt een ander het tot goeroe? En wat kunnen we van deze mensen leren?
Wat blijkt: iedereen kan expert worden. Er zijn geen aangeboren talenten, geheime genootschappen of dure opleidingen voor nodig. Focus je daarentegen op wat er direct binnen jouw bereik ligt, zeggen de experts.
Vertrouw op je potentie
Veel mensen geloven dat je een speciaal, aangeboren, talent nodig hebt om je in een bepaald gebied te onderscheiden. Ja, er is bewijs dat IQ een redelijke voorspeller is van werkprestaties en vaardigheden. Maar assessments om personen met specifieke talenten vooraf te identificeren, zijn niet erg succesvol gebleken. Er is wel bewijs dat topprestaties veel oefening vergen (10.000 uur volgens Malcolm Gladwell) en dat met de juiste training redelijk gewone mensen kunnen uitblinken.
Wees door en door gepassioneerd
Wie hoopt op een sluiproute, moet ik teleurstellen. Zoals marketinggoeroe Seth Godin ook wel zegt: “There aren’t shortcuts. Merely direct paths. Most people don’t take them, because they frighten us.” Je kunt alleen expert (of heel erg goed in iets) worden als je ontzettend bevlogen bent. Hoe blijf je anders gemotiveerd om net zo lang aan je kennis en vaardigheden te schaven tot je alles in huis hebt om als autoriteit gezien te worden? Natuurlijk, verslapt je motivatie voor jouw ‘ding’ zo nu en dan (vind je het gek!). Als je er ooit vanuit een passie aan begonnen bent, laat je je daar niet door afschrikken.
..
..
Breng focus aan
Focus is om twee redenen belangrijk. Ten eerste, om je niet te laten overweldigen door alles wat je moet weten en kunnen om het tot autoriteit te schoppen. Concentreer je daarentegen op de volgende stap in je leerproces. Begin met kleine doelen, werk aan één aandachtsgebied per keer en geniet van het proces. Ten tweede helpt focus om niet afgeleid te raken door andere interessante aandachtsgebieden (wat overigens niet erg is, als je diep in je hart liever een generalist bent). Steve Jobs zegt daarover: “Focus is about saying, No.” Alleen dan kun je echt iets bijzonders presteren.
Leer uit boeken én doe ervaring op
Er is een tijd om te leren en er is een tijd om te oefenen. Een echte deskundige beschikt over de juiste kennis (uit boeken en artikelen) en ervaring (‘learning on the job’). De beste milieurecht advocaat weet niet alleen alles over wetgeving, jurisprudentie en literatuur op dit terrein, maar heeft de nodige zaken behandeld om de finesses van het vak en de betrokken partijen in de vingers te krijgen. Kortom, er is een evenwicht tussen leren en doen. De meeste mensen besteden veel te veel tijd aan een of het ander.
Maak fouten (en leer daarvan)
Faalangst is de grootste vijand van leren en ontwikkelen. Zoals ik hierboven al schreef: om goed in iets te worden, zul je moeten oefenen, oefenen en oefenen. En om te kunnen oefenen, zal je moeten accepteren dat je fouten gaat maken. Italiaans leer je niet uit een boek. Italiaans leer je op het terras in Rome (met het risico dat je een geit bestelt in plaats van een kopje koffie). Je moet niet alleen bereid zijn fouten te maken, daarvan te leren en te groeien, je zal veelal ook een manager moeten overtuigen om dat ene ambitieuze project aan jou te geven… met alle risico’s van dien.
Vraag feedback
Met alleen leren en oefenen kom je er (helaas) niet. Als je niet weet wat je verkeerd doet, kun je ook niet beter worden. Snelle en specifieke feedback is essentieel voor verbetering, maar niet altijd makkelijk om te krijgen. De meeste mensen geven feedback over het resultaat dat je neerzet en niet over de stappen die je hebt gezet om er te komen. Zoals een manager van mij ooit zij: “De output is prima. Aan de input kunnen we volgens mij nog werken.” Een manier om deze feedback te krijgen is door het bijvoorbeeld aan je naaste collega’s te vragen. Vraag wat je volgens hen nog kan verbeteren. Bedenk je wel dat je het antwoord misschien liever niet wilt horen…
..
..
Plan je ontwikkeling
Mede met de input van (opbouwende) feedback, ontdek je waarin je nog kunt groeien. De makkelijkste manier om daar werk van te maken, is het maken van een plan van aanpak. Maak een lijst van de belangrijkste kennisgebieden en vaardigheden waar je nog in kunt groeien. Maak je doelen concreet door op te schrijven wat je wilt bereiken en hoe je daaraan kunt en wilt werken (het lezen van ‘must-read’ boeken, het volgen van een training, het praten met collega’s en experts, etc.).
Blijf jezelf uitdagen om het beter te doen
Uit onderzoek blijkt dat de meeste mensen zich alleen ontwikkelen tijdens de eerste twee jaar in een bepaalde rol. Als ze een ‘aanvaardbaar’ niveau hebben bereikt, stoppen de meeste mensen met het bewust verbeteren van hun kennis en vaardigheden. Daar worden ze ook niet altijd in aangemoedigd. Een manager denkt vaak: “Prima, jij kan het nu zonder mij ook wel af. Dat scheelt weer in tijd.” Of een manager durft je niet uit te dagen om er meer uit te halen. Je prestaties zijn immers prima en klanten klagen zelden (hoewel ze niet altijd terugkeren). Ontwikkeling voorbij dit punt heeft motivatie en inzet nodig. Daarmee wordt het kaf van het koren gescheiden.
Laat je inspireren
Wie zijn de voorlopers in jouw vakgebied? Hoe hebben zij zich tot leider ontwikkeld? Waar en hoe hebben ze de kennis en vaardigheden ontwikkeld om het zover te schoppen? Welke obstakels kwamen ze tegen en hoe hebben ze die overwonnen? Waar laten zij zich door inspireren? En wat is hun advies voor ambitieuze professionals? Verdiep je in hun loopbaan en kijk welke lessen jij daaruit kan trekken. Als dit een baas of collega is, probeer ze ook eens tijdens een lunch of borrel (buiten de ‘waan van de dag’) te spreken.
Realiseer je dat je al een expert bent
Het gevaar van het opkijken tegen deze ‘goeroes’ is dat je daardoor niet beseft dat je eigenlijk al veel weet en kunt. Zie expertise niet als iets dat je niet of wel hebt. Zie het als een schaal van 1 tot 10. Toen ik net manager was, dacht ik dat je het óf was óf daarin faalde. Zo zit het niet. Als je nog een 1 of een 2 scoort (beginnende manager in dit geval), ben je nog volop aan het leren en aan het ontwikkelen. Als je een 3 scoort, kun je al mensen helpen die nog aan het begin staan. Misschien zelfs beter dan mensen die een 10 scoren, omdat jij beter begrijpt waar zij tegenaan lopen. Kortom, realiseer je dat je niet pas een expert bent als je een 10 scoort.
Waar wil jij in uitblinken? Stel jezelf doelen, vraag feedback en vergeet naast het verzamelen van kennis ook niet om genoeg te oefenen.