All meaning is context dependend zei Alfred Korzybski al in 1933. Als we de context van wat we zeggen veranderen, verandert de betekenis. Een ander totaalbeeld creëert een ander effect. Herkaderen heet dat. Het lijkt op het plaatsen van een nieuwe lijst om een schilderij of het opzetten van een bril met anders gekleurde glazen. Een nieuwe context, een nieuw beeld, een nieuw effect.
Herkaderen, een geweldig effect
Een vorm van herkaderen paste ik toe als jongvolwassene met fonkelnieuw rijbewijs. Mijn ongeduld werd onhoudbaar bij het gedwongen volgen van kleine damesautootjes. Je kent ze wel, Altoos en Micra’s met geruite achterbank die dertig rijden waar vijftig mag. Op zulke hemeltergende momenten stelde ik me voor dat mijn oma achter het stuur van één van die autootjes zat. Dat hielp me om milder te zijn. Van herkaderen had ik nog nooit gehoord maar het effect was geweldig.
Speel met kaders en kleuren
Herkaderen is niets nieuws. Kinderen herkaderen alles en iedereen. Een wolk is een zwevende olifant, een kartonnen doos is een huis en mama’s lippenstift is een krijtje voor op het behang. Jij en ik zijn de techniek wat verleerd. De volwassenheid maakt van ons een autoriteit op het gebied van oordelen en bekritiseren, maar een amateur in het spelen met kaders en kleuren.
Verander in gedachten eens de context en intentie
Er zijn twee modellen van herkaderen. In het eerste voorbeeld verander je de context. Stel je komt een naaktloper in het park tegen. Wat een engerd! is misschien je eerste gedachte. Maar als je de context verandert zou het gewoon iemand kunnen zijn die per ongeluk uit de tuin van de sauna is gelopen. Hij loopt nog steeds naakt, maar je wijzigt de omgeving. In het andere voorbeeld verander je de intentie van iemands gedrag: een puber die niet vooruit te branden is kun je ook zien als iemand die zorgvuldig omgaat met zijn of haar energie.
Zo sturen intenties gedrag
Ik vermoed dat jij in jouw werkomgeving voornamelijk te maken hebt met herkaderen als in: kijken naar de mogelijke intenties die het gedrag van de ander sturen. Goedwillende mensen zien louter positieve intenties in het gedrag van anderen, maar vaak zijn we toch geneigd om achter onaangenaam gedrag een zeer onaangenaam mens te zien.
Van mij mag je dat denken, maar hoogstwaarschijnlijk is het onwaar. Is iemand die zich onuitstaanbaar gedraagt altijd slechter dan jij en ik? Feitelijk komt in hem of haar naar buiten wat bij de meeste mensen verborgen blijft. Op dit moment in hun leven, onder deze omstandigheden of in deze situatie, kunnen zijn hun negatieve emoties niet beheersen.
Je ziet dat ik in bovenstaande woorden het gedrag van de ander een ander kader geef. Sympathie creëert een lekkerder gevoel dan afkeer.
Een leuk experiment
Een leuk en nuttig experiment is het herkaderen van situaties. Erger je je aan een lastige collega of een botte baas? Verander het kader en je zult zien dat je oordeel wijzigt en samenwerken makkelijker wordt.
[row cols_nr="2" class="narrow"][col size="6"]